Procesiranje i skladištenje krvnih komponenti u uslovima COVID-19 pandemije 

Ana Antić, Sanja Živković Đorđević,  Marija Jelić, Miodrag Vučić, Nebojša Vacić, Bela Balint

Med Reč 2020; 1(3): 114–118

https://doi.org/10.5937/medrec2003114A

Apstrakt

Širenje virusa COVID-19 ima snažan uticaj na prikupljanje krvi, održavanje stabilnih zaliha svih krvnih komponenti i bezbednost same transfuzije. SARS-CoV-2 ima dug inkubacioni period (1–14 dana, u proseku 5–6 dana, najduže prijavljeno 24 dana) i kod velikog broja pacijenata izaziva asimptomatsku infekciju, što predstavlja veliki izazov u odabiru davaoca krvi i postizanju bezbedne transfuzije. U tom smislu, usvojene su precizne preporuke i mere predostrožnosti koje se odnose na kriterijume za privremeno odbijanje davalaca krvi u vreme COVID-19 pandemije, organizaciju mobilnih ekipa i mesta kolekta, odlaganje medicinskog otpada, pregled potencijalnih davaoca i obavezno merenje telesne temperature, a iako nije dokazano prenošenje virusa COVID-19  putem krvi i krvnih komponenti, neke zemlje su uvele i obavezno NAT testiranje na SARS-CoV-2 u okviru skrining testiranja krvi. Ta­kođe, preduzete su proaktivne mere poput privremenog skladištenja krvi u karantinu 14 dana nakon kolekcije, dok se posebna pažnja pridaje efikasnom upravljanju zalihama krvnih komponenti i razvijanju plana prikupljanja, kako bi se izbegla pojava nestašice određenih krvnih komponenti ili njihovo isticanje iz roka.

Prvi korak u tom smislu jeste revidiranje mera u cilju poboljšane iskoristljivosti krvnih komponenti odnosno smanjenja rasipanja zaliha, što se prevashodno odnosi na privremeno produženje roka trajanja krvnih komponenti. Produženje roka trajanja eritrocita (duže od 35 do 49 dana, što je definisano na nacionalnom nivou) treba razmotriti u što ranijoj fazi, jer kada se jednom pojavi nestašica eritrocita oni će se izdavati mnogo pre isticanja krajnjeg roka skladištenja. Dosadašnja ispitivanja ni­su pokazala značajne neželjene efekte transfuzije eritrocita sa produženim rokom skladištenja, pa je moguće razmotriti fleksi­bilnost uslova procesiranja krvi i skladištenja eritrocita uz obaveznu unutrašnju validaciju procesa i kontrolu kvaliteta komponenti. Rok skladištenja koncentrata trombocita treba produžiti od 5 dana na 7, pa čak i 8 dana, uz obavezno bakteriološko testiranje ili patogenu inaktivaciju koncentrata. Druga opcija povećanja snabdevanja trombocitima u profilaktičke svrhe jeste redukcija doze trombocita deljenjem postojećih komponenti. Zamrznuta sveža plazma ima najduži rok skladištenja (do 3 godine), pa je održavanje stabilnih rezervi mnogo sigurnije nego za ćelijske komponente. Tečna plazma (nikada zamrznuta prethodno) ima rok skladištenja 7–40 dana, i može se koristiti u uslovima smanjenog kapaciteta zamrzivača, deficita osoblja koje radi na procesiranju krvi ili za produkciju rekonvalesventne plazme.

Patogena inaktivacija plazme i trombocita omogućava 3–6 log redukciju SARS-CoV-2 i MERS-CoV. Odluku o uvođenju neke od metoda patogene inaktivacije treba doneti uzimajući u ob­zir troškove i resurse potrebne za implementaciju. Za zemlje koje nemaju patogenu inaktivaciju već u rutinskoj praksi, njeno brzo uvođenje je veliki zadatak. Za sada se čini da je rizik transmisije SARS-CoV-2 putem krvi jako nizak, mada će se naše razumevanje virusa i ponašanje tokom pandemije vremenom poboljšavati. U tom smislu treba razmišljati i o patogenoj inaktivaciji rekonvalescentne plazme.

Ključne reči: COVID-19, transfuzija, krvne komponente, patogena inaktivacija

Ceo tekst

Literatura

  • Stanworth SJ, New HV, Apelseth TO, Brunskill S, Cardigan R, Doree C, Germain M, Goldman M, Massey E, Prati D, Shehata N, So-Osman C, Thachil J. Effects of the COVID-19 pandemic on supply and use of blood for transfusion. Lancet Haemtaol 2020; 7: e756-64.
  • Allain JP, Bianco C, Blajchman MA, Brecher ME, Busch M, Leiby D, Lin L, Stramer S. Protecting the blood supply from emerging pathogens: the role of pathogen inactivation. Transfus Med Rev 2005; 19: 110-26.
  • AuBuchon JP. Meeting transfusion safety expectations. Ann Intern Med 2005; 143: 537-8.
  • COVID-19 global literature on coronavirus disease, 2020. Available at: https://search.bvsalud.org/global-literature-on-novel-coronavirus-2019-ncov/. (Accessed on December 21, 2020).
  • Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, Liang, WH, Ou CQ, He J, et al. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med 2020; 382: 1708-20.
  • Cai X, Ren M, Chen F, Li L, Lei H, Wang X. Blood transfusion during the COVID-19 outbreak. Blood Transfus. 2020; 18(2): 79-82.
  • Chinese Society of Blood Transfusion. Recommendations for blood establishments regarding the novel coronavirus disease (COVID-19) outbreak. Available at: http://eng.csbt.org.cn/portal/article/index/id/606/cid/7.html (Accessed on: December 17, 2020).
  • AABB Update: impact of 2019 novel coronavirus and blood safety. Available at: http://www.aabb.org/advocacy/regulatorygovernment/Documents/Impact-of-2019-Novel-Coronavirus-on-Blood-Donation.pdf. (Accessed on: December 16, 2020).
  • FDA Important information for blood establishments regarding the novel coronavirus Outbreak.Available at: https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/safety-availability-biologics/important-information-blood-establishments-regarding-novel-coronavirus-outbreak. (Accessed on: December 16, 2020).
  • European Centre for Disease Prevention and Control. Coronavirus disease 2019 (COVID-19) and supply of substances of human origin in the EU/EEA. Available at: https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/covid-19-supply-substances-human-origin.pdf. (Accessed on: December 20, 2020).
  • Chang L, Zhao L, Gong H, Wang L, Wang L. Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 RNA Detected in Blood Donations. Emerg Infect Dis 2020; 26(7): 1631-33.
  • Kwon SY, Kim EJ, Jung YS, Jang JS, Cho NS. Post-donation COVID-19 identification in blood donors. Vox Sang 2020; 115(8): 601-2.
  • Stanojković Z, Antić A, Vučić M, Mačukanović Golubović L. Preparation, use and clinical efficiency of blood products. Bilt Transfuziol (Lectures and Abstract Book) 2018; 63(1-2): 30-3.
  • Trivella M, Stanworth SJ, Brunskill S, Dutton P, Altman DG. Can we be certain that storage duration of transfused red blood cells does not affect patient outcomes? BMJ 2019; 365: l2320.
  • Shah A, Brunskill SJ, Desborough MJ, Doree C, Trivella M, Stanworth SJ. Transfusion of red blood cells stored for shorter versus longer duration for all conditions. Cochrane Database Syst Rev 2018; 12(12): CD010801.
  • Slichter SJ, Bolgiano D, Corson J, Jones MK, Christoffel T, Bailey SL, Pellham E. Extended storage of buffy coat platelet concentrates in plasma or a platelet additive solution. Transfusion 2014; 54(9): 2283-91.
  • Slichter SJ, Corson J, Jones MK, Christoffel T, Pellham E, Bailey SL, Bolgiano D. Exploratory studies of extended storage of apheresis platelets in a platelet additive solution (PAS). Blood 2014; 123(2): 271-80.
  • Stanojković Z, Antić A, Stanojković M, Jelić M. Primena aditivne solucije za pripremu i čuvanje trombocita. Bilt Transfuziol 2014; 60(1-2): 43-5.
  • Stolla M, Fitzpatrick L, Gettinger I, Bailey SL, Pellham E, Christoffel T, Slichter SJ. In vivo viability of extended 4°C-stored autologous apheresis platelets. Transfusion 2018; 58(10): 2407-13.
  • Slichter SJ, Kaufman RM, Assmann SF, McCullough J, Triulzi DJ, Strauss RG, et al. Dose of prophylactic platelet transfusions and prevention of hemorrhage. N Engl J Med 2010; 362(7): 600-13.
  • Klein HG. Pathogen Inactivation: Beyond the Consensus Conference. Toronto, Canada 2009.
  • Antić A, Stanojković Z, Mačukanović-Golubović L, Jelić M. Ispitivanje faktora koagulacije u zamrznutoj svežoj plazmi inaktivisanoj primenom riboflavina i ultravioletnog zračenja. Vojnosanit Pregl 2012; 69(1): 22-6.
  • Allain JP, Bianco C, Blajchman MA, Brecher ME, Busch M, Leiby D, Lin L, Stramer S. Protecting the blood supply from emerging pathogens: the role of pathogen inactivation. Transfus Med Rev 2005; 19: 110-26.
  • Chang L, Yan Y, Wang L. Coronavirus Disease 2019: Coronaviruses and Blood Safety. Transfus Med Rev 2020; 34(2): 75-80.
  • Chang L, Zhao L, Gong H, Wang L, Wang L. Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 RNA Detected in Blood Donations. Emerg Infect Dis 2020; 26(7): 1631-3.
  • Keil SD, Ragan I, Yonemura S, Hartson L, Dart NK, Bowen R. Inactivation of severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 in plasma and platelet products using a riboflavin and ultraviolet light-based photochemical treatment. Vox Sang 2020; 115(6): 495-501.